Schroom is chroom met een laagje aanslag – waarom je als je echt rijk bent in een Volvo of een Toyota rijdt (en liefst met deuken) (en roest)

Ik zag deze grafiek, die Michael A. Arouet (@MichaelAArouet) postte op X op 4 mei 2024, en moest ook glimlachen. ‘Echt rijke mensen geven niet om statussymbolen, nieuwe rijken wel’, zegt Arouet, een Amerikaanse financieel adviseur, erbij.

Meteen springt in mijn hoofd de zin ‘In status en auto en geld verdienen, hoe ver moet je gaan’, in het bekende liedje van Frans Halsema en Jenny Arean (tekst van Annie M.G. Schmidt).

🎵Hoe ver moet je gaan 
In zaken of werk, of in discipline 
In Yin of in Yang of in heroïne 
In status en auto en geld verdienen 
Hoe ver moet je gaan 
Vluchten kan niet meer🎶

Er zijn dus ook mensen die niet zo ver gaan in hun auto als statussymbool. Nederlandse miljonairs rijden ook niet in een Ferrari, Aston Martin, Porsche of Lamborghini maar in een Volvo, herinner ik me uit een rapport van Van Lanschot Bankiers over de typische Nederlandse rijkaards uit 2016.

Oud geld
Genoeg Quote 500-vermogenden die wél een uitzinnige – en uitzinnig kostbare – auto kopen, zoals een Bugatti of een Lamborghini, maar dat zijn echt auto’s voor de nieuwe rijken. Oud geld kijkt daar een beetje op neer.
Zoals ook mensen met niet zozeer economisch kapitaal maar wel veel sociaal kapitaal en, vooruit, ook cultureel kapitaal neerkijken op mensen met een grote auto. Dat werkt zo sterk soms, nee, vaak dat ze ook op zichzelf neerkijken als ze eenmaal die grote auto hebben.

Daarom is bij veel mensen de trots op hun grote auto verholen. Ze vertellen dan wel dat ze een Grote Belangrijke auto hebben maar zeggen er direct bij dat die auto Helemaal Niet Belangrijk is voor hen. Dat zie je heel duidelijk bij Karien van Gennip, de oud-CDA-staatssecretaris die de politiek verruilde voor een baan als directeur private banking & beleggen Nederland bij ING.

Blijer met mijn bakfiets
In de interviewrubriek Levenslessen in NRC Handelsblad (van 10 september 2011) doet ze heel laconiek over haar auto. Zij zegt een BMW te hebben maar laat er direct op volgen: ‘Nee, met statussymbolen ben ik niet bezig. Eerlijk gezegd ben ik vaak blijer met mijn bakfiets dan met mijn BMW’.

Let op dat ‘mijn BMW’. Dat is expres. Ze zegt niet Skoda of Canta. Als ze een Skoda of Canta had gehad had ze geen merk genoemd. Ze kiest haar auto bij de status die ze najaagt om vervolgens te benadrukken dat dat helemaal niet zo is. We moeten wel allemaal weten dat zij een BMW heeft, als icoon van haar zakelijke succes.
In haar functie kun je bij klanten aankomen in een BMW of een Audi, heel misschien ook nog met een Lexus. Maar andere auto’s zijn taboe.

Let ook vooral op dat expliciete bakfiets. Daarmee zegt ze: ik ben wel directeur maar ik ben ook een mens, een jong mens, hip, ik woon in een buurt waar vrouwen op een bakfiets rijden, ik heb kleine kinderen, ik ben vruchtbaar. En, allerbelangrijkst, ze beseft dat haar bakfiets een must is in haar kringen, of althans de kringen waartoe ze wil behoren.
Het signaal is duidelijk. Dit is succes met je grote bakfiets, sterker: seks met je grote bakfiets.

Digitenne-porno
Hoger opgeleide en welstandige mensen doen vaak besmuikt over hun auto. Hoe sterk ook, grote autoliefde hou je liever verborgen, zoals je liefde voor curling of Digitenne-porno. Waar voetballers en rappers paraderen, pronken en patsen met een auto past jou pudeur, schaamte en schroom.
Schroom is chroom met een laagje aanslag. Schroom is chroom dat niet blinkt.

Schrijver Frans Thomése geeft in een interview met NRC Handelsblad (10 november 2012) af op de ‘dure auto’ van Bram Moszkovicz en Thomése zegt zelf een ‘Renault’ te hebben. Dat staat achter het vaste kopje ‘Auto’ in het ‘CV’ bij het uitgesponnen interview.
Renault. Zonder verdere typeaanduiding.

Ook als is het een grote of best dure Renault, het is in intellectuele kringen not done om er trots op te zijn, liever laconiek. Dan wéét je de modelnaam niet eens, zogenaamd. Terwijl de meeste Renault-rijders het over hun Clio of Laguna of Mégane hebben.

‘Verroeste ingedeukte Subaru’
In dezelfde interviewserie in de zaterdagse NRC treedt op 9 februari 2013 Marit Törnqvist (49) aan, de Gouden Griffels en Gouden Penselen winnende illustrator die genomineerd was voor de Hans Christian Andersen Award 2014, de kleine Nobelprijs voor kinderboeken (Salman Rushdie won de prijs). In haar ‘CV’ staat achter ‘Vervoer’: ‘verroeste ingedeukte Subaru’ (en ‘verroeste fiets’). Let op het dedain dat daaruit spreekt. Haar auto, van een vrij onbekend en obscuur dus niet verdacht duur merk sowieso al, is niet alleen ingedeukt maar ook nog verroest.
En ze benadrukt dat ze een fiets heeft. Ook verroest, tuurlijk, maar een fiets. Een fiets is seks, leerden we al van Karien van Gennip.

Guilty pleasure
Hoe duurder je BMW, Renault of Subaru hoe meer je die wilt wegmoffelen. Auto-ingetogenheid is de vigeur in de kringen van Van Gennip, Thomése en Törnqvist.
Zo erkent Marcel de Groen, beleidsadviseur in de kunst- en cultuursector die zijn Renault Laguna inruilde voor een Mercedes 200 uit 1982, dat zijn bijzondere auto bijdraagt aan zijn status maar dat hij het tegelijkertijd moedig van zichzelf vindt om dat toe te geven. In mijn wereld zijn auto’s geen item, legt hij uit. ‘Hé, ik heb gisteren het chroom gepoetst, dat zég je niet zo gauw.’

In chique kringen zijn auto’s een guilty pleasure, zoals Abba, kip eten bij de KFC en elke dag een liter Ben & Jerry’s leeg lepelen tijdens het Netflix-bingen.
De Groen: ‘Maar ik ben gek op auto’s.’

Het laatste stuk is een bewerking van een passage uit mijn boek Succes met je grote auto. Wat je (niet) moet rijden om vooruit te komen uit 2014.

(Een lezer omschrijft dit boek op bol.com als ‘de totale ontrafeling van de psychologie van het autobezit’. En Het Parool noemde het een ‘moddervet en stronteigenwijs maar uitgesproken geestig boek’).