‘U mag zich uitkleden’, ‘U mag meekomen naar de wastafel’… Zeg toch gewoon ‘U moet’. Dat is beleefder dat dat vals-nederig gecommandeer met ‘mag’.
De Hollandse jungle is meedogenloos. Driehonderdveertig kilometer file op maandagochtend. Treinstoringen die reizigers dwingen te overnachten in de Jaarbeurs in Utrecht. Een computer die crasht en een halve week werk verzwelgt.
Echte natuur bestaat niet meer maar de nieuwe natuur is ongrijpbaar. Wat is natuur nog in dit land? Een stukje bos ter grootte van een krant, en die laatste vierkante meter is nog kunstmatig ingericht ook. Zelfs in het ruigste stukje Nederlandse natuur, de Oostvaardersplassen, lopen teruggefokte oerrunderen rond als Archeon-acteurs in een kunstmatig opgebouwd prehistorisch landschap. We eten doorgefokte fopkip, en tulpen hebben alle kleuren van de regenboog.
Oekraïne
Maar ondertussen is onze maatschappij zo ingewikkeld geworden dat er een nieuw soort natuur ontstaat, die met zijn financiële crises, computervirussen en no-reply-mailadressen even oncontroleerbaar is als het Hiv-virus dat je beste vriend doodt, de zon die je huidkanker bezorgt en het luchtruim boven Oekraïne.
Onze natuurlijke omgeving wordt vervangen door een ontworpen omgeving. En die technologische omgeving wordt zo complex en veelomvattend dat die een natuur op zichzelf wordt. Alomtegenwoordig en oncontroleerbaar. Zoals technofilosoof en kunstenaar Koert van Mensvoort stelt: ‘Een computervirus is natuurlijker dan een polderlandschap.’
Ellenlange IBAN-nummers
Ons financiële systeem hebben we misschien zelf opgezet maar het wordt bestuurd door computers, niet door ons. En je kunt je niet anders dan neerleggen bij de ellende die je dagelijks treft in die Next Nature. Zoals Google dat juist vervelende informatie over jou bovenaan in het zoekrijtje zet. De bank dwingt je ellenlange IBAN-nummers in te tikken. En je woekerpolis… het laatje van het dressoir waarin de papieren liggen durf je niet eens een stukje open te trekken uit angst voor het monster dat je niet in zijn ogen durft te kijken – Wrrraaauuuw…
Condoom
Die nieuwe oncontroleerbare natuur strekt zich ver uit, ook in hoe wij mensen elkaar bejegenen, zoals met het schijnbaar onuitroeibare ge-u-mag overal, in ziekenhuis, supermarkt, bij de kapper, dokter. ‘U mag meekomen naar de wastafel’, ‘u mag daar gaan zitten’, ‘u mag zich uitkleden’. Bij de sekswerker: ‘U mag een condoom omdoen.’ Mag? Ik móét een condoom om. De mag-ziekte is door de mens gecreëerd. Besmettelijker dan ebola. Het mag-virus wordt mond-tot-mond overgebracht en is dus ook mond-tot-mond te stoppen. Dat ‘mag’ is namelijk autoritair, betuttelend en infantiliserend. Zelfs een geblaft ‘Ga daar zitten’ klinkt vriendelijker dan ‘U mag daar gaan zitten’.
Machtsmisbruik
Het ‘mag’ is bevel en valse nederigheid tegelijk. Het komt voort uit gêne over het commanderen. Maar het klinkt daardoor des te arroganter. Mag is een verbetering van moet, denken kapster, dokter, zuster en hoer, maar het is in feite een verslechtering. Sterker: moet is beleefder dan mag. Mag is koude afstandelijkheid. Mag is macht. ‘U mag daar plaatsnemen’ is verbaal machtsmisbruik.
Bestrijd dit ellendige nieuwenatuurverschijnsel. Mensen, u móét deze tweede natuur stoppen.
(eerder in andere versie gepubliceerd op Nu.nl, op zaterdag 10 januari 2015, en zie hier de reacties -nee correctie, niet meer, die zijn helaas weggehaald)