Dit is het Coververhaal van de Eeuw. Ik ga op zoek naar de de Tijdschrift Xste cover ever van Tijdschrift X. De Humoste-aller-tijden-van-Humo bijvoorbeeld is ook de leegste cover aller tijden. De Nieuwe Revuste ooit – VERBODEN – laat Wilders sterven (de PVV-leider is afgebeeld in een bodybag). En yes, you can judge a magazine by the cover.
Wie een exclusief interview met de paus brengt, zoals de Utrechtse daklozenkrant Straatnieuws, kan volstaan met een amateurkiekje van een lachende paus Franciscus en de kop ‘Onze vriend in Rome’
op de cover. En moet vervolgens bijdrukken en bijdrukken. Alle andere tijdschriften en kranten moeten een aansprekende cover maken.
Wie aan Demi Moore denkt, denkt aan die beroemde cover van Vanity Fair met daarop een zwangere Demi Moore en de kop ‘More Demi Moore’.
En andersom denk ik bij Vanity Fair aan Demi Moore. Dat maakt deze cover, van augustus 1991 (de foto is vintage Annie Leibovitz), volgens mij de Vanity Fairste cover van Vanity Fair.
Wie aan John Lennon denkt, denkt aan die beroemde cover van Rolling Stone van 22 januari 1981. Lennon die zich poedelnaakt tegen zijn vrouw Yoko Ono aanvlijt. Ook een foto van Annie Leibovitz, die zij enkele uren voor Lennon’s dood op 8 december 1980 maakte.
Wie aan Nelson Mandela denkt, denkt aan die beroemde cover van Vrij Nederl… nee, wacht, dat is overdreven. Maar indringend en veelzeggend ís de cover van Vrij Nederland van 14 december 2013, de week na Mandela’s overlijden op 5 december 2013. 
Het coverbeeld, waarin een vredesduif met takje, Mandela-symbolen bij uitstek, oog en neus van Mandela vormen, is ook de favoriete en Vrij Nederlandste cover van Vrij Nederland, vindt hoofdredacteur Frits van Exter van Vrij Nederland. Of nee, toch niet… op één na.
Noma Bar
De Mandela-covertekening is gemaakt door de in Londen wonende Israëlische illustrator Noma Bar, die ook grafische covers maakt voor Volkskrant Magazine en The New Yorker. 
De rol van ons is dan vooral zorgen dat hij op de cover alle ruimte krijgt opdat het beeld maximaal effect heeft’, verklaart Van Exter. Hij erkent dat de tekst en jaartallen helemaal weggelaten hadden kunnen worden.
Dat gebeurde tenslotte ook bij de cover van de Charlie Hebdo-special van VN van 17 januari 2015,
ook van Noma Bar, met het potlood dat als dolk in een hoofd steekt. En tekst ontbrak ook volkomen bij de sprekende MH17-cover – ook weer van Noma Bar – van Vrij Nederland van 2 augustus 2014, 
die tijdens de Nationale Coverdag in Utrecht werd verkozen tot Cover van het Jaar 2014. De jury prees de cover als een statement, ‘een subliem statement waarin een opinieblad met één beeld de wanhoop van en empathie voor een gebeurtenis weet te verbeelden zonder één enkel woord te verspillen’.
Van Exter werpt op dat zulke covers het ook goed doen enige tijd na het nieuwsfeit, en dat is inderdaad veelzeggend. Je kunt zeggen, vrij naar de definitie van poëzie van Ezra Pound (poëzie is nieuws dat nieuws blijft): een cover is nieuws dat nieuws blijft.
Een goede cover heeft volgens Frits van Exter een stevig onderwerp, een sterke, heldere vorm en hoge kwaliteit beeld. ‘En tekst alleen als het echt de cover versterkt.’
Overigens is zijn favoriete VN-cover, en daarmee de VNste cover van VN, de Lieuwe van Gogh-cover, van 1 november 2014 (zie verderop, bij de 9 …ste covers). ‘Die heeft dat allemaal.’
En Seks
Het lijkt ondertussen wel of slechts twee soorten topics leiden tot een Cover met hoofdletter C: Een Beroemdheid. En een Schokkende Gebeurtenis (bij Lieuwe van Gogh allebei).
En Seks, niet te vergeten. Als één los nummer van Vrij Nederland in de afgelopen jaren een zwieper kreeg in bekendheid en losse verkoop was het die met de billen-of-borsten-cover. 
De seksspecial uit de zomer van 2011 won dat jaar niet voor niets de eretitel Mercur Tijdschriftcover van het Jaar 2011. Met het coverbeeld, bedacht door ontwerper Jaap Biemans a.k.a. Coverjunkie en sinds 2012 artdirector van Volkskrant Magazine, wist VN al dagen voor verschijning van het nummer een hypeje te creëren op social media. Centrale vraag: zijn het nou billen of zijn het borsten? Maar Frits van Exter vindt de blotebillenborstencover eigenlijk geen VN-cover. ‘Ik vond het leuk dat we die prijs kregen maar hij is niet typisch VN.’
Wel heel typisch Humo en overgoten met seks is de hilarische cover van Humo van 22 november 1990, die ik opduikelde uit de webarchieven (en die me op het idee bracht van dit coververhaal). Op de cover prijken 
Goedele Liekens en Urbanus voorzien van tactisch vastgehouden komkommers en appels met de kop ‘Vraag het aan Dokter Goedele’.
Maar nee, dit is niet de Humoste cover van Humo ever, volgens Humo-hoofdredacteur Bart Vanegeren. Dat is een hele andere, een helemaal witte cover uit 1984 met in het midden… nee we verklappen hier niks, zie verderop.
Hieronder volgt nog meer seks. Maar de opmerkelijkste seks-cover aller tijden is de seks-cover van Carp van 24 juli 2001, ‘baanbrekend’ magazine (destijds dé concurrent van Intermediair) uit de jaren ’90/’00 dat ook in coverbeleid baanbrekend was: in de aflopende foto stond slechts één woord. De hiernaast afgebeelde cover is gemaakt door artdirector Sabine
Verschueren, de foto is van Tara Fallaux, en hoofdredacteur Peter van der Klugt.
Eigen keuze
De cover van een tijdschrift of (kranten)magazine wordt ook of misschien juist in de digital era steeds belangrijker. Ook voor kranten, nu kranten steeds minder nieuws op de voorpagina zetten maar steeds vaker een eigen keuze uit het nieuws en achtergronden (zie ook stukje onderaan dit artikel ‘De krant wordt magazine’).
Sterker, de cover máákt het magazine, ís het tijdschrift, bepaalt de identiteit van de krant. En fungeert als beeldbepaler of icoon op social media. En als trekker in de kiosk.
Maar waar de cover van Glamour bij Bruna of Ako eruit moet springen, wordt voor de abonnees ‘alle schreeuwerigheid’ eraf gehaald. De abonnees krijgen dus een andere cover. ‘We beperken ons op de abonneecover tot slechts één kreet’, verklaart Sanne Groot Koerkamp
, hoofdredacteur van Glamour, na Linda en Happinez het grootste maandblad in oplage in Nederland. ‘Zo creëer je een “speciaal voor jou”-gevoel. Dat ziet er ook mooier uit als het blad op tafel ligt.’
Niet aangedurfd
Zo’n lege cover met geen of heel weinig tekst heeft Sanne Groot Koerkamp voor de losse verkoop nog niet aangedurfd. ‘Onze doelgroep, vrouwen tussen de 20 en 30, zijn vaak niet merkvast en kijken wat hen het meest aanspreekt voor de 4 of 5 euro die ze uit willen geven. Dan moet je ze een flink aantal haakmomentjes bieden op de cover.’
Vooral de tekst past ze gedurende het maakproces van twee weken ‘wel tien keer’ aan. ‘Het maken van een goeie cover vind ik het aller moeilijkst van mijn baan. Het is een code die ik nog niet gekraakt heb. Ik kijk er tig keer per dag naar.’
Een goede artdirector is daarbij cruciaal. Ze heeft net een nieuwe aangenomen, Toula Thijssen. ‘Zij is heel jong en fris’. Want: ‘Zonder goede artdirector geen goede cover.’
Artdirector Jaap Biemans
van Volkskrant Magazine is zo’n spreekwoordelijk goede artdirector, misschien wel de bekendste Nederlandse covermaker van de wereld. In ieder geval de bekendste coververzamelaar, met zijn website Coverjunkie.com. Hij won internationale awards voor zijn Volkskrant Magazine-covers. In mei 2015 was hij in New York bij de SPD Awards (The Society of Publication Designers) als enige Europe blad genomineerd tussen The New Yorker, NY Times Magazine en Variety. Maar liefst twee keer: de navel met man met erectie 
bij een wat-wil-de-man-onderzoek en Het Grote Gekkennummer met een opgevouwen notitieblokvel met daarop in hanenpoten geschreven ‘Wie dit leest is gek’.
Zaterdagkrant los
Biemans vindt ook de cover van de Volkskrant zelf essentieel. Hij is ervan overtuigd dat mensen bij het los kopen van de zaterdagkrant over de streep getrokken worden door de cover. ‘Inhoud is belangrijk, welk interview erin staat, maar vorm telt ook. Bij de Volkskrant discussieert iedereen over hoe we de krant moeten brengen op zaterdag.’
Er zijn op de redactie twee stromingen: die van heel veel letters op de voorpagina en die van veel beeld. Veel beeld is een slimme en mooie oplossing om de rijkdom van de krant over te brengen. Biemans: ‘Mijn ideale voorpagina is én een tijdschriftenopmaak én één nieuwsitem met al iets te lezen en de doorlees op pagina 3.’
Bij het magazine bij de krant telt voor hem één ding: de cover moet eruit springen
, plezier uitstralen. ‘Mensen fotograferen op zaterdagochtend hun ontbijtje met het magazine erbij en twitteren dat. Die verbondenheid, dát wil je met een cover bereiken.’
Een goede cover springt er ook online uit, weet Sanne Groot Koerkamp van Glamour. ‘Je moet rondom jouw merk buzz creëren, en social media en bloggers zijn daarvoor heel belangrijk.’
Dankzij social media zijn covers nog belangrijker geworden dan ze al waren, stelt Biemans. Niet alleen om extra op te vallen als blad of krant en vanwege de extra verspreiding online. ‘Zelfs grote bladen hebben als strategie om met het coverontwerp buzz te creëren voordat het magazine uitkomt’, weet Biemans.
Bijkomend: als blad concurreer je niet alleen met Nederlandse bladen maar ook met alle internationale magazines. Bovendien is de markt voor iconische illustratoren, kunstenaars en fotografen letterlijk grenzeloos geworden. ‘Ik kan nu New-Yorkse illustratoren binnen hengelen voor een opdracht omdat ik ze de cover aanbied’, vertelt Biemans. ‘Dan willen ze graag.’
Papier heerst
Maar een cover van een internet-only online magazine, dat werkt nog steeds niet echt, vindt Biemans. ‘Zelfs tijdschriften speciaal voor iPad gemaakt missen het gevoel.’
Hij zweert bij papier. ‘Het is leuk om apps en websites te ontwerpen, dat doe ik ook. Maar met een papieren cover heb je echt iets in handen, hij leeft, er zit gevoel in, hij heeft sympathie. Straalt luxe uit. Dat blijft toch de kracht van drukwerk.’
En print is terug uit het verdomhoekje, merkt hij. Ook mediabureaus zien in dat online geen absoluut bereik biedt. ‘Ik las vanochtend een leuke spreuk: The future of internet is print.’
Niet voor niets promoot hij met zijn website Coverjunkie creativiteit en drukwerk. Dat papier nog immer magisch is, blijkt uit de enorme hoeveelheid reacties die hij kreeg toen hij in 2013 een 
papieren editie van Coverjunkie uitbracht, met daarin verzameld de beste covers van de beste magazine-artdirectors ter wereld. ‘Ineens werd ik zelf geïnterviewd door magazines en kranten, ik was ineens een rockster haha.’
Papier rules. Voor een goede cover blijft papier onmisbaar. Voor het tijdschriftgevoel ook. Veelzeggend is de titel van de net gelanceerde Persgroep Nederland-publicatie, het online (en online only) magazine Paper.
Papier is meer leidend dan ooit.
Tot slot en daarom een hartenkreet aan de Mercurs-jury: voer weer een prijs voor beste cover in. Yes, you can judge a magazine by the cover.
(Nu even een toelichtende tekst tussendoor…)
De krant wordt magazine
De Volkskrant heeft niet alleen een magazine op zaterdag maar is zelf ook steeds meer magazine – zoals elke krant. Zeker op maandag 16 november als de hele voorpagina in beslag wordt genomen door een indringend beeld dat de 13/11-aanslagen samenvat: 
een loop van een Kalasjnikov met de Eiffeltoren als vizier tegen een rode achtergrond. De iconische tekening is van Noma Bar, de Israëlische illustrator die ook grafische covers maakt voor Volkskrant Magazine, The New Yorker en Vrij Nederland. ‘Bij een uitzonderlijke krant past een uitzonderlijke voorpagina, zeker na een weekeinde met steeds dezelfde beelden’, verklaart hoofdredacteur Philippe Remarque van de Volkskrant vijf dagen later in de krant zijn keuze.
Hij voelde zich geroepen op de cover terug te komen omdat de krant er naast complimenten ook kritiek op kreeg. Lezers zeiden geen ‘plaatjes’ te willen maar informatie, licht Volkskrant-Ombudsvrouw Annieke Kranenberg toe in de Volkskrant van zaterdag 21 november.
‘Menig weekblad zou jaloers zijn’, begint zij haar rubriek met een rake opmerking. En dat klopt. De krant wordt ook steeds minder krant en steeds meer tijdschrift. Daarom wordt ook voor kranten de cover steeds belangrijker, nu kranten in het online-first-tijdperk steeds minder nieuws op de voorpagina zetten en steeds vaker een eigen keuze uit dat nieuws.
De tendens wordt uiteraard geschraagd door de massale overstap door dagbladen van broadsheet naar tabloid. Tabloidkrant bij uitstek NRC.next bewees zeker bij zijn start dat een krant eruit kan springen dankzij eigenzinnig coverbeleid. Zo vormen kranten een steeds geduchtere concurrent voor weekbladen.
De 9 …ste covers
De PS Het Paroolste cover ever van PS Het Parool
De PSste is die met de barbecue en de duif, aldus PS Het Parool-chef Merijn Henfling. ‘Die durf ik legendarisch te noemen.’ In het algemeen is een geslaagde PS-cover heel Amsterdams, legt hij uit. ‘Dat wil zeggen: opgewekt, toegankelijk, met humor, een beetje brutaal, en met smaak gemaakt en esthetisch mooi. Dat zie je allemaal terug in deze cover van een barbecuetest van PS van 6 juni 2013. Credits: toenmalig beeldredacteur Albertine van den Brink , beeld van Wendy van Santen.
P.S.
PS Het Parool kreeg in mei 2015 de Prix de C’Oeuvre voor het blad met het meest constante coverbeleid.
De Humoste cover ever van Humo
De cover van 9 augustus 1984 is helemaal wit met in het midden in heel kleine typmachinelettertjes: ‘sorry. gewoon vergeten’. Humo is een levensgevoel, waarvan deze cover een heerlijke exponent is, verklaart Humo-hoofdredacteur Bart Vanegeren zijn keuze. ‘Humo is geestig, met zin voor zelfrelativering’, vervolgt Vanegeren. ‘Het is toch goed begonnen en half gewonnen als er ook al op de cover gelachen kan worden’? Humo is streetwise, met een directe impact, vindt hij. ‘Waarom voor ingewikkelde esthetiek kiezen als een hoofdletterloze schrijfmachineletter de klus kan klaren?’ Humo is rechtdoorzee, met lef. Vanageren: ‘Of kent u veel bladen die zo’n cover zouden aandurven?’.
Bedacht door Humo-godfather Guy Mortier, die zonder artdirector werkte.
De Glamourste cover ever van Glamour
De cover van december 2011, met Kate Winslet. ‘Hij heeft iets pittigs, straalt een beetje seks uit maar dan niet zo ver weg dat de Glamour-lezer denkt dat zou ik nooit kunnen zijn’, verklaart hoofdredacteur Sanne Groot Koerkamp. Het is dichtbij genoeg. Dat is typisch Glamour. En Kate Winslet, een celeb die je meteen herkent, heeft het allemaal.’
Rechts de versie voor abonnees, met in plaats van dik 70 woorden één slogan van drie woorden. Credits: toenmalig hoofdredacteur Karin Swerink en artdirector Joep Becx.
De Elsevierste cover ever van Elsevier
‘Een cover die geen tekst nodig heeft, is per definitie goed’, licht hoofdredacteur Arendo Joustra van (nu nog) Elsevier zijn keuze toe voor een oudje: Elseviers cover bij het bekend worden van het Lockheed-rapport over Prins Bernhard, van 4 september 1976. Maar waarom helemaal 40 jaar terug? ‘Waarom niet?, riposteert Joustra. ‘Als ik drie covers zou moeten kiezen uit de vijftig jaar dat Elsevier een magazine is, zou deze bovenaan staan. Twee is de cover met de Paul Huf-foto van Johan Cruijff met nog een paar spelers, en de derde zou waarschijnlijk een door Doeve getekende cover worden.’ Eppo Doeve (1907-1981) was Nederlands bekendste illustrator.
En hij voegt toe: ‘Ik ben de afgelopen zestien jaar verantwoordelijk geweest voor de covers, dus het lijkt me niet kies om uit die periode een cover te kiezen.’
Overigens vindt hij een goede cover niet een mooie cover maar een cover die het goed doet in de kiosk en/of het karakter van Elsevier onderstreept. ‘Hoe goed hebben al die “iconische” en mooie covers verkocht?’, vraagt hij zich hardop af.
De Volkskrant Magazineste cover ever van Volkskrant Magazine
Jaap Biemans, sinds voorjaar 2012 artdirector van Volkskrant Magazine, vindt het moeilijk de Volkskrant Magazineste cover ever te bepalen. ‘Het blad heeft al zoveel stromingen gekend qua aanpak. De allereerste, van 4 september 1999, was een foto van regisseur Paul Verhoeven en een naakte actrice. Gewaagd, en nu nog steeds krijgen we veel boze brieven als er bloot op de cover staat.’ Hij kiest voor de eerste na de restyling qua vorm én inhoud, toen hij begon samen met de nieuwe hoofdredacteur Corinne van Duin, van zaterdag 19 mei 2012. ‘Met het ijsje. Dat was direct een breuk met alle covers ervoor. We wilden af van de portretten voorop, we willen dat het plezier van het blad afspat.’
Foto: Cornelie Tollens.
De Nieuwe Revuste cover ever van Nieuwe Revu
De Nieuwe Revuste covers van Nieuwe Revu zijn misschien wel de covers die nooit de winkel hebben gehaald, stelt hoofdredacteur Marijn Schrijver. ‘De verboden covers dus. Niet door de rechter, maar door angstige uitgevers.’ In 1976 werd de gehele kersteditie vernietigd omdat de kersttoespraak van koningin Juliana werd geïllustreerd met naaktfoto’s waarop mannen en vrouwen de royale boodschap uitbeeldden, vertelt hij.
En dé Nieuwe Revuste is die van 23 januari 2008, toen Sanoma het niet aandurfde om een cover naar de drukker te sturen waarop Geert Wilders in een bodybag te zien is. Dat was naar aanleiding van de film Fitna, en de boodschap kwam erop neer dat de PVV-voorman zijn eigen graf groef. Hoofdredacteur Altan Erdogan kroop zelf in een kledinghoes van IKEA als body-double en het kostte vormgeving urenlang photoshoppen om de grote blonde leider erin te knutselen, weet Marijn Schrijver te achterhalen. ‘Net toen de cover naar de drukker zou gaan, kreeg Sanoma er lucht van en verbood het kunstwerkje. Het zou kwaadwillenden op ideeën kunnen brengen. Erdogan haalde alles uit de kast: de rits is niet dicht! Geert leeft! Maar het mocht niet helpen.’
Credits: artdirector Debby Gerritsen en beeldredacteur Roland Buiting.
De Libelleste cover ever van Libelle
‘Een ramp om te moeten kiezen’, vindt Franska Stuy, de net afgezwaaide hoofdredacteur. We vragen háár en niet de nieuwe eindbaas, Hilmar Mulder, omdat zij het zo lang was, namelijk Libelle van 1 augustus 1998 tot 25 augustus 2015. ‘Er zijn heel veel covers ontzettend Libelle’, verklaart Stuy. ‘Libelle is pas Libelle doordat het consistent een bepaald gevoel uitstraalt en een optelsom is van wat je in handen krijgt.’
Ze kiest de cover van 15 februari 2013. ‘Het is een speciaal modenummer, maar juist omdat het Libelle is, lopen die dames er niet bij als modepoppetjes, maar zitten ze op een fiets. Libelle brengt fietsbare mode. En verloot ook nog meteen wat fietsen in dit nummer. Niet highbrow fashion dus, maar gezellig, dichtbij en super-Hollands.’ Daarnaast zijn er veel andere Libellere cover-elementen als overgang, moeder worden, psychologie van alledag en shop-adresjes van de redactie. Kortom, zegt Stuy, precies die mix die Libelle Libelle maakt.
De Vrij Nederlandste cover ever van Vrij Nederland
Volgens hoofdredacteur Frits van Exter van Vrij Nederland is de Lieuwe van Gogh-cover van 1 november 2014 de VNste aller tijden. Om meerdere redenen, aldus Van Exter: ‘Dat je als eerste medium zo’n exclusief verhaal hebt, om de kracht van de fotografie en de tekst.’ Sowieso vereist een goede cover een stevig onderwerp, een sterke, heldere vorm, een hoge kwaliteit beeld en versterkende tekst.
Credits: Artdirector Pieter Schol, foto van Jeroen Hofman, tekst: Mischa Cohen.
De VPRO Gidste cover ever van VPRO Gids
VPRO Gids heeft een naam hoog te houden in covers. Het weekblad bracht zelfs een boek uit met covers van de eerste 85 jaar (in mei 2011). De covers wonnen talloze prijzen: de Mercur Cover van het Jaar in 2012 (voor Doctor Cheezy
, in 2009 de Mercur Tijdschriftcover van het Jaar voor Diva’s van morgen en in 2013 de Prix de C’Oeuvre.
‘Het belang van een goede cover is ons aan het hart gebakken’, stelt uitgever/hoofdredacteur Hugo Blom. Maar wat van al die voorkanten de beste/mooiste/Vproste is, kan hij ‘met geen mogelijkheid’ zeggen.
Dan kiezen wij: de cover uit 2006 die is samengesteld uit acht Italiaanse kranten en bladen waarop steeds Berlusconi te zien is, om zijn invloed op de Italiaanse media te illustreren. Het logo van de gids is ook uit de kranten gemaakt. Gemaakt door Piet Schreuders.
De Linda.ste cover ever van Linda.
Hoofdredacteur Jildou van der Bijl van Linda. komt er niet uit wat zij de Linda.ste cover ever vindt. Ook niet na overleg met creative director Iebele van der Meulen, horen we van Cécile Zeelen, bij uitgeverij Mood for Magazines PA van Jildou van der Bijl. ‘Elke cover van Linda. is de Linda.ste, vinden wij, want we proberen iedere maand de Linda.ste te maken.’ Dus het is de laatste die de Linda.ste is. Credits: Monique Bleeker, artdirector Linda. en Studio Room.
Dit is een bewerkte versie van Coverstory in Adformatie #25 van 11 december 2015