Haha, jij rijdt een Fiat Multivlaai?!?!?!?

Dus jij hebt verstand van auto’s. Met je slimme, dikke grote autoboek zonder plaatjes.
En als jij het allemaal zo goed weet, wat heb jíj dan zelf voor grote auto?
Voor wie het echt weten wil: ik heb een Fiat Multipla, uit 1999. Die met de dolfijnenneus. Die zwemband. Al te vaak Multivlaai genoemd. Multibah. Bultipla. Of Multiplaag. Veel mensen vinden een Fiat Multipla lelijk. En zeggen dat ook gewoon ronduit tegen je.

Katja Schuurman
De autocriticus van de Volkskrant schreef ooit: ‘Prima auto, maar het uiterlijk ervan doet volwassen mannen huilen.’
En iedereen praat elkaar na. ‘De lelijkste auto ooit ontworpen,’ schopte Martin Bril in een stukje met de kop ‘Schoonheid’, waarin hij schreef Katja Schuurman wél mooi te vinden.
Tja.
Makkelijk mooi vinden, Katja. Makkelijk lelijk vinden, Multipla.
Eric Corton, die een boek schreef over zijn auto’s, zei het ook al in Volkskrant Magazine, in oktober 2013. Wat ik de lelijkste auto vind? De Fiat Multipla.
Oef.

Grot
Heeft die Corton soms in een grot gewoond? Dat zegt iedereen altijd over de Multipla, al tien jaar. Het is kortzichtig, zeker voor een zelfbenoemd autoliefhebber als Corton. Noem dan de Cadillac Deville uit 1985, dan kom je heel wat origineler uit de hoek. Of de Lancia Kappa coupé, waarover je dan sneert dat de wielbasis 10 cm te kort is waardoor de verhouding niet lekker is.
Zeg nou zelf. Wie vond zijn eerste slok Bourgogne lekker? Zijn eerste joint, of zelfs Camel? Hoe gaat dat met mosselen of oesters? En de eerste keer de 2e symfonie van Mahler?

Anti-islampartijen
Toegegeven. Een Multipla wijkt misschien af van het gangbare model auto. Met die ronde koplampen in die bobbel onder de voorruit. En mensen houden niet van afwijkend en vreemd, kijk maar naar de opkomst van populistische rechts-nationalistische en anti-islampartijen. Hoe groter de wereld en Europa wordt, hoe meer behoefte mensen hebben aan houvast en herkenbaarheid. Aan een Ford, Opel of Toyota dus. Retromodellen als de Mini, 500 en Kever zijn welbeschouwd ook een tegenreactie op de globalisering.
Openlijk beleden wansmaak is meelijwekkend, meelijwekkend als mensen die luid hun afkeer van Picasso betuigen of hardop roepen dat wat Karel Appelflap (ha ha) doet – ha! – dat kan mijn zoontje van vier ook.
Volwassen mannen vallen voor een heel makkelijk mooi te vinden Mercedes uit de jaren zeventig of tachtig, een obligate Audi of zoveelste Volvo.

Katja Schuurmans.

Berio
In een Multipla moet je je verdiepen. De Multipla eist een kennersoog. Zoals je heel wat 19e- en 20e-eeuwse muziek en de Beatles gehoord moet hebben voor je de meeslepende Sinfonia van Berio op waarde kunt schatten.
De Multipla is als een Kandinsky of late Mondriaan. Honderd jaar geleden uitgejouwd en nu meer dan geaccepteerd en zelfs bewonderd door bezoekers van zelfs de aller conservatiefste concertserie in het Concertgebouw, de D-serie.
Bij de eerste opvoering van Le Sacre du Printemps van Igor Stravinsky, nu honderd jaar geleden, brak er in de zaal een oproer uit, zo hevig dat de politie moest ingrijpen. De dirigent kon via een wc-raampje ontsnappen. De dag na de première op 29 mei 1913 sneerden de kranten: ‘Het is niet het lenteoffer, maar de slachting van het trommelvlies.’

Openstaan voor de ander
Maar anno nu rijst de vraag: wie durft er nog uniek te zijn? Iedereen volgt de kudde en de trends. Wie heeft er nog oog voor het ongekende? Moet alles van vreemde smetten vrij zijn? ‘Het leren genieten van uitdagende kunst versterkt de samenleving doordat het ons helpt open te staan voor het publieke, voor de ander,’ doceert kunsthistoricus en filosoof Steven ten Thije in De Groene Amsterdammer.
Toen de Multipla in 1998 het levenslicht zag, wist het Museum of Modern Art in New York niet hoe snel het de auto moest exposeren, als ‘iconische auto en toonbeeld van highly innovative design’.

Bic
En, stellen we opgelucht en een tikje hovaardig vast (u vergeeft het me), het MoMa ís smaak. Ze herbergen daar ook de belangrijkste Picasso’s en Cézannes benevens de eerste Bic-balpen en de Volkswagen Kever uit 1938.
Mensen met wat kijkervaring zien in de Multipla het duende, de expressieve ziel, de Modigliani-lijnen en de architectuur die teruggrijpt op de roemruchte Dymaxion Car die de roemruchte architect Buckminster Fuller in 1933 ontwierp.
Oef. Het koetsje in de Multipla. Als je dat ontdekt hebt, wil je niet anders meer.

Dalurenkaart
Ik weet ook wel: opzichtig kunsthistorisch vertoon (u vergeeft het me niet?) biedt hier weinig of geen soelaas. Want een imago, daar doe je niks aan. En auto’s zijn niks anders dan verborgen verleiders. Wie heeft ooit een man in het café horen opscheppen over zijn dalurenkaart?
De Amerikaanse kunsthistoricus Alfred H. Barr junior, de eerste directeur van het MoMa, zei: ‘Kunst leert ons niet om te houden van wat op ons lijkt. Ze leert ons te houden van wat anders is dan wij.’

Alcoholcontrole
O ja. Nog één ding. Groot voordeel van een Multipla: je wordt nooit aangehouden door de politie. Zelfs bij alcoholcontroles hoef ik nooit te stoppen. Terwijl ik in mijn Lancia Delta in Amsterdam al door een agent te fiets op de bon werd geslingerd toen mijn auto een opgebroken straatje waar een tijdelijk inrij-verbod gold alleen nog maar in kéék. De neus was gewoon 10 cm te lang.

(Delen van dit stukje zijn al eerder gepubliceerd, onder meer in mijn boek Wat je rijdt ben je zelf, uit 2011)
Tweeten